Kinh tế suy sụp, Tập Cận Bình thất thế

Thiên Tân hoang tàn, 26/08/2015.

(Le Monde 26/08/2015) Những khó khăn của nền kinh tế thứ nhì thế giới đe dọa tính chính đáng của chế độ cộng sản…Ngày đầu tiên thị trường chứng khoán Thượng Hải sụp đổ, lại đúng vào sinh nhật của Tập Cận Bình.

Những khiếm khuyết của kinh tế Trung Quốc có thể làm suy yếu chủ tịch Tập Cận Bình, cầm quyền từ hơn hai năm qua. Sự thô bạo của cuộc thập tự chinh do nhân vật số một Trung Quốc tiến hành chống lại các « nhóm lợi ích » bị cáo buộc là làm sai lệch các quy luật thị trường, cũng như các cán bộ tham nhũng của đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) tạo cho ông ta lắm kẻ thù.

Nhất là những khó khăn của nền kinh tế thứ nhì thế giới đe dọa một trong những cột trụ cho tính chính đáng của ĐCSTQ đối với dân chúng : khả năng tạo ra sự thịnh vượng và việc làm – cho dù phải trả giá cho một sự tăng trưởng bằng hoocmon.

Tệ hại hơn, một số cư dân mạng không bỏ lỡ cơ hội để kháo nhau rằng đợt sụp đổ chứng khoán đầu tiên, ngày đầu cổ phiếu rớt giá hôm thứ Hai 15 tháng Tám, cũng chính là ngày sinh nhật của Tập Cận Bình. Các lời bình này nhanh chóng bị xóa mất !  

Thành công và sự vững chải của nền kinh tế Trung Quốc không ngừng được bộ máy tuyên truyền của Tập Cận Bình đề cao để biện hộ - với những lý lẽ đáng ngờ - cho tính chất cần thiết của ĐCSTQ và sự độc tôn của đảng kể từ năm 1949 đến nay.

Các chỉ số trên thị trường chứng khoán Thượng Hải ngày 26/08/2015.

« Thiếu tế nhị »

Tuy vậy, tăng trưởng không phải là cội nguồn duy nhất mang lại tính chính đáng cho ĐCSTQ. « Họ còn có những mũi tên khác cho chiếc cung, đó là ‘‘hoặc chúng tôi, hoặc sự hỗn loạn’’. Họ luôn chơi trò này ».

 Nhà Trung Quốc học Jean-Pierre Cabestan, tác giả cuốn Hệ thống chính trị Trung Quốc, một cân bằng toàn trị mới (NXB Presses de Sciences Po, 2014) bình luận tiếp : « Một nền tảng khác cho tính chính đáng của đảng, đó là sự ổn định. Người dân Trung Quốc rất nhạy cảm với vấn đề này, giai cấp trung lưu có thái độ rất bảo thủ ».

Giai đoạn khó khăn hiện nay lại củng cố thêm lý lẽ cho phe bên trong đảng đang muốn cảnh báo về sự hung hăng và thiếu tế nhị của « khuôn mặt trẻ đột ngột nổi lên » này. Cũng như trước đó là Bạc Hy Lai (Bo Xilai) ở Trùng Khánh - cũng là con ông cháu cha và cựu hồng vệ binh (Tập Cận Bình thì không vì trẻ tuổi hơn), được giáo dục dưới thời kỳ « thiên hạ đại loạn » mao-ít, ông Tập không ngần ngại « làm chao đảo con thuyền » - nỗi ám ảnh lớn lao mà người tiền nhiệm Hồ Cẩm Đào (Hu Jintao) không ngừng cảnh báo.

Khác hẳn với sự thụ động thường bị trách móc của Hồ Cẩm Đào, Tập Cận Bình đã lần lượt phá vỡ hiện trạng. Thậm chí còn cho bắt giữ một cựu ủy viên thường trực Bộ Chính trị -Bộ trưởng Công an đầy quyền lực Chu Vĩnh Khang (Zhou Yongkang), và hai trong số những tướng lãnh cao cấp thời Hồ Cẩm Đào - các cựu Phó chủ tịch Quân ủy Trung ương Từ Tài Hậu (Xu Caihou), Quách Bá Hùng (Guo Boxiong).

Cựu tướng lãnh Quách Bá Hùng.

Bị khai trừ đảng cuối tháng Bảy và chuyển sang Viện Kiểm sát Quân sự, cựu tướng lãnh Cẩm Đào – cựu tướng lãnh Quách Bá Hùng lại còn bị đánh tơi tả trên báo đảng : bị so sánh với « ác quỷ » vào ngày 31/07, một hôm trước ngày kỷ niệm thành lập quân đội. Một sự kiện đầy ý nghĩa.

Trước các địch thủ, Tập Cận Bình và ê-kíp của ông ta vận dụng đến đại pháo : báo chí của đảng trong những tuần lễ gần đây đã được triệu tập để chuyển tải những thông điệp rất rõ về ý đồ của những kẻ xấu trong nội bộ. Một bài viết trên mục diễn đàn của Nhân dân Nhật báo hôm 19/08 chỉ trích « sự ngoan cố, hung dữ, thông đồng và kỳ quặc của những kẻ không thích ứng với cải cách, thậm chí còn chống lại ! ».

Bài viết được ký bút danh Quốc Bình (Guoping) được biết nhiều như một cây bút tuyên truyền, kết thúc với việc ca ngợi tính kiên định của những người tiến hành cải cách – có nghĩa là Tập Cận Bình và bộ sậu : « Tình hình càng hỗn loạn, họ càng quyết giữ lập trường ; đối kháng càng tăng lên, họ càng thêm mạnh mẽ. Đó là đặc thù của thế hệ cải cách này ».

Nhà Trung Quốc học Lâm Hòa Lập ở Hồng Kông, tác giả một cuốn tiểu sử Tập Cận Bình mới đây, phân tích : « Đó là một chiêu đánh bóng trên truyền thông để nhắc nhở với thế giới rằng Tập Cận Bình là một nhà cải cách, rằng quan tâm duy nhất của ông ta là chiếc ‘‘vương miện’’ sắp tới : cuộc diễn binh hoành tráng sẽ củng cố vị thế một con người quyền lực bất khả xâm phạm ».

Tấm bia ở Trường Đảng trung ương được cho là thủ bút của Giang Trạch Dân

« Giống như một tách trà »

Ngày 10/08, thế hệ lãnh đạo thứ năm, qua báo chí đã tấn công dữ dội các thế hệ tiền nhiệm, đả kích « các lãnh đạo về hưu lẽ ra phải đứng ngoài đời sống chính trị » và « nguội lạnh đi như một tách trà khi khách mời đã rời bàn ». Các cán bộ này « làm hại cho sự hòa hợp trong đảng ».

Các chuyên gia và cư dân mạng coi đây là sự bôi nhọ không cần che giấu đối với cựu chủ tịch Giang Trạch Dân, (1993-2003), năm nay 89 tuổi, có biệt danh « trà gừng ». Thứ Bảy 22/08, nhiều diễn đàn Trung Quốc đăng ảnh một tấm bia có chữ viết của Giang Trạch Dân bị gỡ khỏi khuôn viên Trường Đảng Trung ương ở Bắc Kinh hôm trước đó, mở ngỏ cho những lời xầm xì về giả thiết cựu nhân vật số một Trung Quốc đang bị quản thúc.

Nếu cuộc thập tự chinh chống tham nhũng của Tập Cận Bình được ủng hộ tại Trung Quốc, ông Tập lại bị cắt rời khỏi một tầng lớp lẽ ra ông có thể dựa vào, trong trường hợp bị chống đối trong hàng ngũ đảng. Đó là giới trí thức và những người chủ trương tự do. Họ bị đàn áp tan tác và đang lo sợ trước sự quay lại của các biện pháp y như thời Cách mạng văn hóa trước đây.

Tập Cận Bình đợi dịp phô trương nhân ngày đại lễ.

2012

Tháng 11, Tập Cận Bình trở thành tân tổng bí thư ĐCSTQ, kế nhiệm Hồ Cẩm Đào. Bốn tháng sau đó, ông ta được chỉ định làm chủ tịch nước.

2013

Ngày 22/09 : Đối thủ Bạc Hy Lai của ông Tập, cựu bí thư Thành ủy Trùng Khánh bị kết án chung thân.

2015

Ngày 12/06 : Sau một năm bay bổng, thị trường chứng khoán Thượng Hải và Thâm Quyến suy sụp, bong bóng chứng khoán bùng nổ. Chính quyền đưa ra nhiều biện pháp để cố gắng cứu vãn tình thế.

Ngày 11/08 : Ngân hàng Trung ương Trung Quốc phá giá đồng nhân dân tệ, gây lo ngại một cuộc chiến tranh tiền tệ.

Ngày 12/08 : Các vụ nổ xảy ra tại Thiên Tân phía đông Bắc Kinh làm ít nhất 129 người chết.