lundi 4 avril 2016

Báo Le Monde đã đánh vật với 11 triệu tài liệu trong hồ sơ Panama như thế nào ?


Cũng như tất cả các cơ quan báo chí đối tác của Liên minh quốc tế các nhà báo điều tra (ICIJ), nhật báo Pháp Le Monde có thể tham khảo trên 11,4 triệu tài liệu, với tổng cộng 2,6 téraoctet dữ liệu. Như vậy phải mấy nhiều thập kỷ, tính cả ngày lẫn đêm nếu muốn đọc hết, chưa kể độ phức tạp của một số hồ sơ.

Phần đầu gồm có hồ sơ đăng ký của 214.488 công ty offshore (công ty bình phong đặt ở hải ngoại). Mỗi công ty có một loạt tài liệu dưới nhiều dạng khác nhau (PDF, Word, bảng tính, file âm thanh…). Nhưng chủ yếu là các email và các thư từ được scan lại, biểu thị hoạt động thường nhật của Mossack Fonseca. Đại đa số bằng tiếng Anh, nhưng cũng có một số tài liệu tiếng Pháp, Tây Ban Nha, Nga và Hoa ngữ.


ICIJ đã trang bị những công cụ rất mạnh để giúp khai thác số dữ liệu khổng lồ này, kể cả những tài liệu được scan. Có hai cách tiếp cận. 

Cách thứ nhất là tìm kiếm bằng những cụm từ như « hộ chiếu Pháp », hy vọng dẫn đến những cái tên cụ thể. Hoặc dùng những từ chuyên môn của Mossack Fonseca như « PEP » (người nhiều rủi ro chính trị), « UBO » (người thụ hưởng cuối cùng), « Due Diligence » (kiểm tra nhân thân khách hàng).

Cách thứ hai là lập trước các danh sách. Chẳng hạn danh sách các dân biểu Pháp, các bộ trưởng từ thập niên 80, hay 500 người giàu nhất nước Pháp, các nguyên thủ thế giới, đội tuyển bóng đá Pháp…rồi từ đó mới đi tìm. Nếu một người sở hữu đến năm công ty khác nhau thì thời gian nghiên cứu cũng tăng theo cấp số nhân.

Dù 107 ban biên tập các báo của nhiều nước phải mất đến một năm để đưa sự việc ra ánh sáng, nhưng không ai có thể lục lọi toàn bộ rừng dữ liệu khổng lồ của « Panama Papers ». Vì chỉ nghiên cứu những tài liệu mới nhất, nhiều người vẫn có thể lọt lưới nếu bị nêu trong những tài liệu cũ, hay chỉ có tên trong danh sách viết tay. Hoặc là họ sử dụng dịch vụ của những công ty cạnh tranh với Mossack Fonseca, mượn tên người thân để đăng ký…

Cũng như trong các vụ « OffshoreLeaks », « SwissLeaks », các tờ báo tham gia chiến dịch chỉ đăng kết quả điều tra của các nhà báo chứ không công bố toàn văn các tài liệu có được, vì « Panama Papers » còn chứa nhiều thông tin cá nhân như địa chỉ, số điện thoại…

Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire

Remarque : Seul un membre de ce blog est autorisé à enregistrer un commentaire.